Kiến Thức Hữu Ích
Khí cười N2O là gì?
Khí cười (bóng cười -laughing gas) hay còn gọi là nitrous oxide, dinitrogen monoxide (dinitơ oxit), hợp chất hóa học có công thức là N2O. Đây là loại khí mà người ta bơm vào bóng cười, thường thấy xuất hiện ở các điểm vui chơi của giới trẻ như quán bar, pub và club.
Khí cười (N2O) ở nhiệt độ phòng là một chất khí không màu, không cháy, có một xíu mùi vị kim loại.
Khí cười sinh ra trong quá trình đốt các nhiên liệu hóa thạch, và luôn tồn tại trong tự nhiên. Năm 1979, nhà hóa học Humphry Davy là người đầu tiên phát hiện ra các đặc tính kỳ lạ của loại khí này. Ông đã thu khí N2O trong quá trình đun nóng các tinh thể NH4NO3. Khí sau khi tinh sạch, và hít qua một ống tẩu.
Khí cười N2O có nhiều ứng dụng trong các ngành công nghiệp và trong y tế.
Khí N2O trong công nghiệp: được dùng để sản xuất chất bán dẫn; là nguồn oxy cho các hóa chất lắng đọng hơi (CVD) của oxynitride silicom hoặc silicon. Hơn nữa, khí N2O được dùng để giám sát chất thải môi trường trong công nghiệp phân tích tạp chất vi lượng; được sử dụng trong các máy ASS, máy phân tích kim loại nặng, chất oxi hóa trong tên lửa.
Khí N2O trong y tế: được ứng dụng làm thuốc gây mê, giảm đau, hoặc kết hợp với các khí khác thành thuốc mê. Khí N2O tác động lên tế bào GABA (Gamma Aminobutyric Acid) có chức năng kìm hãm những tế bào thần kinh gây buồn ngủ. Trong khi đó, N2O cũng đồng thời can thiệp vào quá trình sản sinh ra các tế bào liên lạc thần kinh nội sinh (neurotransmitter) như opioid peptide và serotonin(một chất dẫn truyền thần kinh Monoamine) – loại hormone có khả năng tạo ra cảm giác hưng phấn và hạnh phúc. Việc giải phóng các “neurotransmitter” đã kìm hãm sự phát ra cảm giác đau đớn trong não và từ đó kích hoạt khả năng giảm đau.
Tác dụng phụ của khí cười
Việc sử dụng khí cười đa phần mọi người đều không nhận thấy tác dụng phụ rõ rệt nào. Nếu có thì do sử dụng quá nhiều, hoặc hít quá nhanh. Các tác dụng phụ xảy ra có thể gây buồn nôn, rùng mình, mệt mỏi, chóng mặt, ảo giác, hoặc biến đổi giọng nói. Với những người bị bệnh về tim mạch, hen suyễn và các bệnh liên quan tới đường hô hấp nếu sử dụng và tiếp xúc với khí N2O có thể bị nguy hiểm tới tính mạng.
Trong chỉ định y tế, các bác sỹ cho bệnh nhân hít đồng thời khí cười và oxy hoặc sử dụng khí cười trước 5-10 phút sau đó cho hít khí oxy. Khí oxy sẽ loại bỏ các khí còn lại trong cơ thể bệnh nhân, giúp họ tỉnh táo trở lại.
Những ai không nên sử dụng khí cười:
- Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu
- Tiền sử bệnh hô hấp
- Tiền sử bệnh tim mạch
- Người mắc bệnh tâm thần
- Người đã sử dụng chất gây nghiện
- Người thiếu vitamin B12
Nói tóm lại, khí cười (N2O) được sử dụng trong phổ biến trong y khoa, như một phương pháp an thần. Khí cười an toàn khi sử dụng cho người lớn và trẻ em với sự hướng dẫn, chỉ định của bác sỹ chuyên khoa. Khí cười có thể gây tác dụng phụ nhẹ, không nên sử dụng quá liều, sẽ gây nguy hiểm cho người sử dụng. Nên sử dụng dưới sử hướng dẫn có bác sỹ chuyên khoa, không nên sử dụng bừa bãi.
